Toezicht op de zorgmarkt
De ACM houdt toezicht op de concurrentieregels, ook in de zorg. Wij leggen uit hoe zorgaanbieders en zorgverzekeraars kunnen samenwerken binnen de regels. Wij houden toezicht op bedrijven met een economische machtspositie. En wij toetsen fusies en overnames.
Op deze pagina:
Toezicht en voorlichting
Zorgaanbieders, zorgverzekeraars en bedrijven in de zorg mogen samenwerken. Maar sommige afspraken tussen bedrijven in dezelfde sector of tussen leveranciers en afnemers zijn niet toegestaan. Wij houden toezicht op de wetten en regels voor concurrentie op de zorgmarkt.
Wij leggen ook uit hoe bedrijven kunnen samenwerken in de zorg binnen de regels.
Ziet of hoort u dat een bedrijf zich niet aan de regels houdt? Meld dit bij ons. Uw tip of melding helpt ons om overtredingen te stoppen.
Samenwerkingen in de zorg
Zorgverzekeraars, ziekenhuizen en andere zorgaanbieders mogen samenwerken in de zorg binnen de concurrentieregels. Soms mogen zij ook samenwerken als er daardoor minder concurrentie komt. Patiënten of verzekerden moeten daar wel voordeel van hebben.
Zijn alle relevante partijen uit de zorgdriehoek van zorgaanbieders, zorgverzekeraars en patiënten betrokken bij de afspraken over samenwerking in de regio en steunen zij deze afspraken? En zijn er concrete doelen om te meten of de zorg door de afspraken beter, beter betaalbaar of beter beschikbaar wordt? Dan gaan wij ervan uit dat de samenwerking goed is voor patiënten en verzekerden. Wij doen dan uit eigen beweging geen onderzoek zolang we geen klachten krijgen.
Soms mag samenwerking niet. Bijvoorbeeld als zorgaanbieders het aanbod onnodig beperken of zorgverzekeraars prijsafspraken met elkaar maken, terwijl er geen zorginhoudelijk voordeel is. Dat kan leiden tot minder keuze voor patiënten en verzekerden of tot hogere zorgpremies. Wij treden op tegen zulke kartelafspraken, die schadelijk zijn voor patiënten of verzekerden.
Uitleg over regels voor samenwerking
- Leidraad Brancheorganisaties en zorgcontractering
- Leidraad Gezamenlijke inkoop geneesmiddelen
- Leidraad Goedwerkende markten voor zorg-ICT
- Leidraad Uitwisselen informatie afbouw capaciteit zorg
- Leidraad Beoordeling toetredingscriteria samenwerken geboortezorg
- Leidraad Transparantie van ziekenhuistarieven
- Richtsnoeren zorg (over samenwerking in de zorgsector)
Bedrijven met een economische machtspositie in de zorg
Een economische machtspositie is niet verboden. Misbruik maken van die positie is dat wel. Bijvoorbeeld door heel hoge en oneerlijke prijzen te vragen. Of door een afnemer zó afhankelijk te maken van een product of systeem, dat die niet makkelijk kan overstappen naar een andere aanbieder en andere aanbieders worden uitgesloten.
Wij leggen uit hoe u signalen van mogelijk machtsmisbruik in de geneesmiddelensector herkent. En waar zorgaanbieders op kunnen letten bij inkoop van ict-systemen. Wij kunnen onderzoek doen en ingrijpen als een onderneming een economische machtspositie misbruikt. Als wij een overtreding vaststellen, kunnen we een boete opleggen.
Uitleg over regels voor eerlijke concurrentie
Fusies en overnames in de zorg
Bedrijven met een omzet boven een bepaald bedrag moeten het bij ons melden als zij willen fuseren, een bedrijf overnemen of samen een nieuw bedrijf starten. Dit geldt ook voor fusies in de zorg. Wij toetsen of de gevolgen van een fusie of overname niet nadelig zijn voor patiënten en verzekerden. Bijvoorbeeld de gevolgen op de kwaliteit, tarieven of innovatie. Als de fusie of overname de concurrentie beperkt en daardoor nadelig is voor patiënten en verzekerden, kunnen wij voorwaarden stellen. Of de fusie of overname zelfs helemaal verbieden.
Uitleg over beoordeling van fusies en overnames
- Leidraad Beoordeling fusies en samenwerkingen ziekenhuiszorg
- Werkwijze analyse productmarkten in de MSZ (medisch specialistische zorg)
Zorgstelsel en andere toezichthouders
Ons toezicht draagt bij aan de taak van de overheid om te zorgen voor goede, betaalbare en toegankelijke zorg. In dit stelsel staat de vrijheid van patiënten en verzekerden om eigen keuzes te maken centraal. Zorgaanbieders en zorgverzekeraars kunnen laten zien waarin zij beter of anders zijn dan anderen: op prijs, kwaliteit en dienstverlening. Zo kunnen zij patiënten of verzekerden aantrekken. Of juist verliezen als zij het niet goed doen. Dit helpt om de kwaliteit van de zorg hoog en de verzekeringspremie betaalbaar te houden.
Naast de ACM zijn er andere toezichthouders in de zorg:
- De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) stelt tarieven in de zorg vast en houdt toezicht op goed bestuur en professionele bedrijfsvoering, goede informatie, de zorgplicht, en fusies en overnames in de zorg door de zorgspecifieke concentratietoets.
- De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) houdt toezicht op de kwaliteit van de zorg, medische producten en jeugdhulp.
- Het Zorginstituut Nederland (ZiN) adviseert over het basiszorgverzekeringspakket en bevordert de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden in de zorg.
- Het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ) is een samenwerking van 9 partners, waaronder de NZa, de IGJ, de FIOD en het Openbaar Ministerie, die samen fraude in de zorg bestrijden.
Programma Maatschappelijk aanvaardbare uitgaven geneesmiddelen
Wij werken samen met andere toezichthouders om geneesmiddelen betaalbaar en beschikbaar te houden. Dit doen wij via het programma Maatschappelijk aanvaardbare uitgaven geneesmiddelen (MAUG).